Улсын Их Хурлын 2019 оны намрын ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэж баталсан хууль тогтоомжийн талаарх танилцуулга, инфографикийг уншигч Та бүхэнд цувралаар хүргэж байна. Энэ  удаа Өмгөөллийн тухай хуулийн танилцуулга, инфографикийн хамт хүргэж байна.

ӨМГӨӨЛЛИЙН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

     Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Өмгөөллийн тухай хуулийн төсөл болон холбогдох бусад хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг Улсын Их Хурал 2019 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцэж баталлаа.

Уг хуулиар иргэдийн хууль зүйн туслалцаа авах, өөрөө өөрийгөө өмгөөлөх эрхийг хангах, өмгөөлөгч, өмгөөлөгчдийн мэргэжлийн өөрөө удирдах ёсны байгууллагын эрх зүйн байдлыг тогтоох, өмгөөллийн үйл ажиллагаа, өмгөөлөгчийн эрх, үүргийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулна. Хууль 7 бүлэг, 40 зүйлтэй.

    Өмгөөллийн тухай хуульд дараах зарчмын асуудлыг тусгалаа: 

                                                                                                                                                                                                                                                                                     

-Өмгөөллийн үйл ажиллагааны амин сүнс болсон үйлчлүүлэгч, өмгөөлөгчийн хоорондын харилцааг тодорхой болгож, үйлчлүүлэгчийн эрхийг хамгаалах асуудлыг бүрэн хангахын тулд иргэн өмгөөлөгчтэй гэрээ байгуулснаар өмгөөллийн үйл ажиллагааг эхэлсэнд тооцдог бус харин өөрийн нууцаа өмгөөлөгчид ярьснаар өмгөөлөгчийн үйлчлүүлэгч болсонд тооцдог байхаар зохицуулсан.

-Иргэн, хуулийн этгээдийн эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор өмгөөллийн нууцлалтай холбоотой асуудлыг хуульд онцгойлон тусгаж, өмгөөллийн нууцад өмгөөлөгчөөс үйлчлүүлэгчид үзүүлж байгаа хууль зүйн мэргэжлийн туслалцаа, өмгөөлөгч, үйлчлүүлэгчийн харилцаатай холбоотой бүхий л баримт сэлт, мэдээллийг хамруулж, мөн өмгөөлөгч өмгөөллийн нууцыг хадгалахыг өмгөөллийн үйл ажиллагааны зарчим, өмгөөлөгчийн үүргээр баталгаажуулж, үйлчлүүлэгчийг хамгаалах, өмгөөллийн нууцыг задруулахыг хориглохоор тусгав.

-Өмгөөлөгчийг нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд нийтэд тустай мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх, төлбөрийн чадваргүй иргэнийг үнэ төлбөргүй өмгөөлөх үйл ажиллагааг явуулахаар үүрэгжүүлсэн бөгөөд уг ажиллагааг Өмгөөлөгчдийн холбоо хариуцан зохион байгуулахаар тусгасан. Ингэснээр төлбөрийн чадваргүй иргэд хууль зүйн туслалцаа саадгүй авах боломж бүрдэнэ. 

-Өмгөөлөгч үйлчлүүлэгчийн эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалахад зайлшгүй шаардлагатай лавлагаа, мэдээлэл, баримт сэлтийг төрийн болон төрийн бус байгууллагаас гаргуулах эрхтэй байхаар, үүнтэй холбоотойгоор холбогдох байгууллага, албан тушаалтан тухайн мэдээлэл, баримт сэлтийг гаргаж өгөөгүй тохиолдолд шүүхэд хандаж шийдвэрлүүлэхээр, холбогдох хуулиар нууцалсан асуудлыг өмгөөлөгч нууцын баталгаа гаргасны үндсэн дээр танилцаж болох боломжийг бүрдүүлсэн.

-Өмгөөлөгчөөс иргэнд хууль зүйн мэргэжлийн туслалцааг чанартай, шуурхай үзүүлэх, түүнчлэн, өмгөөлөгчдийг хариуцлагажуулах үүднээс өмгөөллийн үйл ажиллагаан дахь өмгөөлөгчийн эрх, үүрэг, өмгөөлөгчид хориглох зүйлийг нарийвчлан тодорхой тусгасан, тухайлбал, өмгөөлөгч хэрэг, маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагаа болон шүүх хуралдаанд товлосон цагт, үйлчлүүлэгчийн ашиг сонирхлыг хамгаалахад чиглэсэн зохих бэлтгэлтэй оролцох, үйлчлүүлэгчтэй хүндэтгэлтэй харилцах, өмгөөллийн хөлс, нэмэлт зардлыг үйлчлүүлэгчид танилцуулах зэрэг үүргийг тусгасны зэрэгцээ хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг зохицуулж байгаа Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиудад өмгөөлөгчийн эрх, үүргийг нарийвчлан тодорхой болгож хуульчилж өгсөн. 

-Өмгөөллийн үйл ажиллагааг хуульчийн мэргэжлийн бусад үйл ажиллагаанаас зааглаж өгөх үүднээс өмгөөлөгчийн шалгалтад тэнцэж эрх авсан өмгөөлөгч иргэн, хуулийн этгээдийг шүүхэд төлөөлөх, шүүн таслах ажиллагаанд оролцож хууль зүйн мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх эрхтэй байхаар, мөн уг өмгөөлөгчийг сонгон шалгаруулах шалгалтыг хуульчийн мэргэжлийн шалгалтаас онцлогтой, өөр байхаар буюу өмгөөллийн мэргэжлийн бэлтгэл, ёс зүй, мэтгэлцэх ур чадвар зэрэг өмгөөлөгчөөр ажиллахад шаардлагатай ур чадварыг шалгах зориулалттай байхаар, өмгөөлөгчийн шалгалтад тэнцсэн хуульч өмгөөлөгчийн тангараг өргөснөөр өмгөөлөгчөөр ажиллахаар буюу өмгөөллийн үйл ажиллагаа эрхлэхээр хуульчилсан. Түүнчлэн өмгөөлөгчийн туслахын эрх зүйн байдлыг тодорхой болгож, өмгөөлөгчийн туслахаар ажиллаж болохгүй нөхцөл байдлыг тодорхойлж, өмгөөлөгч өөрийн туслахын үйл ажиллагааг бүрэн хариуцах, туслахын эрх, үүргийг түүнтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн дээр тогтоохоор тусгалаа. 

-Өмгөөлөгчид нийлж хуулийн этгээд байгуулан өмгөөллийн үйл ажиллагаа эрхэлж болохыг хуулиар зөвшөөрсөн бөгөөд энэ тохиолдолд тухайн хуулийн этгээд нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай нөхөрлөлийн хэлбэртэй байхаар хуульчилж, өмгөөллийн хуулийн этгээдүүд зах зээлийн зарчмаараа хөгжих боломжийг нээсэн. Мөн өмгөөллийн үйл ажиллагааны талаарх зар сурталчилгаатай холбоотой зохицуулалтыг шинээр тусгасан. 

Улсын Их Хурлын Тамгын газар