Г.ЗАНДАНШАТАР: МОНГОЛ ХҮНИЙ САЙН САЙХНЫ ТӨЛӨӨХ ЭВ САНААНЫ НЭГДЭЛ,

ЁС СУРТАХУУНЫ ДЭВШИЛ Л БИДНИЙ ЗҮГ ЧИГ МӨН

УИХ-ын ээлжит чуулган удахгүй эхэлнэ. Чуулган, цаг үеийн асуудлаар УИХ-ын дарга Г.Занданшатартай уулзаж ярилцлаа.

Парламент цахимаар хуралдаж, нээлттэй хэлэлцүүлгүүд зохион байгуулна

-Ирэх даваа гарагт хаврын чуулган эхлэх нь. Цахимаар хуралдана гэсэн. Бэлтгэл хангагдсан уу?

-Чуулганаа хугацаанд нь эхлүүлнэ. Цахимаар хуралдаж, чухал асуудлуудаар нээлттэй хэлэлцүүлэг хийж, олон хууль батална.

Хууль тогтоох дээд байгууллагын үйл ажиллагаа өөрийн онцлогтой. Хуралдаанд оролцох, ирцэд бүртгүүлэх, хэлэлцүүлэг явуулах, санал өгөх гэх мэт үйлдэл нь тусгай хуулиар зохицуулагддаг. Цахимаар болон онцгой цагийн горимоор хуралдах үед эдгээрийг зөв оновчтой, төвөг саадгүй, эрсдэлгүй зохион байгуулах учиртай. Үүний дагуу техник, технологи, зохион байгуулалтын асуудлыг богино хугацаанд шийдэж, бэлтгэлээ хангалаа.

Эрсдэлийн нөхцөл, цагийн байдалд тохируулан ердийн, хэсэгчлэн болон цахимаар гэсэн 3 горимоор хуралдах юм.

-Үүнтэй холбоотойгоор Дэгийн тухай хуульд нэмэлт оруулах гэж байгаа юу?

-Тийм ээ. УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах төслийг хаврын чуулганы эхэнд хэлэлцэнэ. Гишүүд хөл хорио, хязгаарлалтын цаг үед хурууны хээгээрээ ирц, хэлэлцүүлэг, мэтгэлцээн, санал хураалтад оролцохыг хэрхэн шийдэх вэ? Олон улсын туршлага, манай нөхцөл ямар байна? Энэ мэт асуудлуудыг Дэгийн хуулийн нэмэлтээр шийдэх юм.

Дэлхийн улс орны парламентууд өмнө нь цахимаар хуралдаж, шийдвэр гаргаж байсангүй. Корона вирустэй холбоотойгоор ийм хэлбэрийг ашиглаж эхэлж байгаа. Манай парламент ч өмнө нь цахимаар хуралдаж байсангүй. Шинэ алхам хийгдэх гэж байна. Амжилттай болно гэдэгт эргэлзэхгүй байгаа.

-Коронавирусийн халдвар, эдийн засгийн хямралаас сэргийлэх чиглэлээр УИХ ямар арга хэмжээ авч байна вэ?

-УИХ завсарласан байсан ч тасралтгүй ажиллаж, холбогдох шийдвэрүүдээ гаргаж байна. Бид эм хангамжийн байгууллага, хүнсний зах, МҮХАҮ-ийн танхим гээд, газар дээр нь  захуудаар явж, судалгаа тооцоо хийлгэж, нөхцөл байдалтай танилцаж ажилласан. Улмаар Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо хуралдаж, Засгийн газарт чиглэл өгсөн. Эдийн засгийг тэлэх зорилгоор аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг татвараас чөлөөлөх, хүнсний хангамжийн тогтвортой байдлыг хангах, малчдын орлогыг бууруулахгүй байх, ноолуур үйлдвэрлэгчдээ дэмжих зэрэг чиглэлээр Ж.Ганбаатар нарын 10 гаруй гишүүний ахалсан Эдийн засгийн, Төсвийн байнгын хорооны ажлын хэсэг одоо ч ажиллаж байна.

Үр дүн ч гарлаа. Хүнсний хангамжид доголдол үүсгэхгүйгээр нийлүүлэлтийг сайжруулах ажлыг зохион байгуулсан. Маск, ариутгалын бодисын үйлдвэрлэл, хангамж нэмэгдсэн.

Эдийн засгийг дэмжих санал, дүгнэлт, төлөвлөгөө боловсруулах чиглэлээр УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэнгээр ахлуулсан Ажлын хэсэг маань Засгийн газартай хамтран ажиллалаа. Ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтэд тулгуурлан авах арга хэмжээний талаар Засгийн газар шийдвэрээ гаргаж, танилцуулсан.  

-Монголбанк, Хөгжлийн банк, Санхүүгийн зохицуулах хороо, арилжааны банкныхантай хамтран хуралдаж бодлогын хүү бууруулах, зээлийн хугацаа сунгах, зохицуулалтууд хийх асуудлууд ярилцаж байсан. Хэрэгжилт ямар байгаа вэ?

-Монголбанк бодлогын хүүгээ бууруулсан. Цаашдаа банкны салбарт даацтай реформ хийхээр төлөвлөж байна. Ил тод, сайн засаглалтай эрүүл банкны салбартай болох хэрэгтэй байна. Монголбанк банкны салбарын реформыг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө боловсруулж, УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэж шийдвэрлэнэ.

Иргэдээс ирсэн өргөдөл, гомдлын дагуу арилжааны банкуудын зээл, зээлийн хүүг бууруулах, хугацааг сунгах, хөнгөлөлт үзүүлэх болон банкны ил тод байдал, засаглалын асуудлаар хяналт шалгалт хийх ажлын хэсгийг байгуулж ажиллаж байна.

Дашрамд дурдахад иргэдийн санал, гомдлын дагуу нийслэлийн газрын алба, хуулийн байгууллагууд дахь хүний эрхийн зөрчил, өндөржүүлсэн бэлэн байдлын горимыг мөрдөж байгаа байдал зэргийг хянаж шалгах ажлын хэсэг байгууллаа. Ажлын хэсгээс гаргах дүгнэлтийг УИХ-аар хэлэлцэнэ.

Хямралын менежментийг эрсдэлийн гурван өрнөлөөр тооцож, шинжлэх ухаанчаар төлөвлөж ажиллаж байна

-Эдийн засгийн хямрал зайлшгүй гэж дэлхий нийтээр ярьж байна. Манайхыг ч тойрохгүй байх. Үүнээс хамгаалах ямар арга хэмжээ авбал зохилтой вэ?

-Хямрал дэлхий нийтийг хамрах нь тодорхой болж, улс орнууд тус бүрдээ арга хэмжээ авч байна. Гэхдээ коронавирусийн хямрал ямар хугацаанд үргэлжлэхийг, хэдэн хүн өвчлөхийг, хэчнээн айлын амьдралд сөргөөр нөлөөлөхийг хэн ч хэлж мэдэхгүй байна. Асуудлыг шуугиулж биш, шинжлэх ухаанч тооцоо судалгаа, баримт нотолгоонд түшиглэж л ярих, шийдэх шаардлагатай. Олон улсын байгууллагууд тооцооллоо байнга өөрчилж байна. Ийм тодорхойгүй нөхцөлд хямралын үеийн менежментийн онолын дагуу 3 өрнөлөөр тооцож, төлөвлөж ажиллаж байна. Саяхан шинэчлэн байгуулагдсан Парламентын судалгааны хүрээлэн шинжлэх ухааны үндэслэлтэй судалгаа тооцоог хийсэн. Үүнд үндэслэн бодлого, үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлээ боловсруулж гаргасан.

-Гурван өрнөл гэж Та юуг хэлж байна вэ?

-Хямралын менежментийн онол, шинжлэх ухааны судалгаа нотолгоонд үндэслэн тулгарсан асуудалд урт, дунд, ойрын хугацааны үнэлгээ дүгнэлт өгөхийг хэлж байгаа юм. Дүгнэлтдээ үндэслэн үйл ажиллагааны чиглэл, авах арга хэмжээгээ тодорхойлж, төлөвлөхдөө эрсдэлийн 3 түвшинд авч үзэж байгаа. Тухайлбал, коронавирусээс улбаалсан хямрал Монголын эдийн засагт, иргэдийн амьжиргаанд хэрхэн нөлөөлөх вэ гэдгийг дараах байдлаар тооцсон.

Нэгдүгээрт, нөхцөл байдал хэвийн үргэлжлэх, эсвэл сайжрах өрнөл буюу baseline scenario-д нөхцөл байдал ямар байх вэ?

Хоёрдугаарт, нөлөө нь урт хугацаанд үргэлжилж, эрсдэл үүсэх өрнөл буюу  risk scenario-гийн үед ямар нөхцөл үүсэх вэ?

Гуравдугаарт, хямрал удаан хугацаанд үргэлжлэн халдвар даамжирч, муудах өрнөл буюу worst case scenario-д юу болох, бид юу хийх вэ гэдгээ л урьдчилан харна, зөв оновчтой төлөвлөнө гэсэн үг. 

Дэлхийн улс орнууд ч яг ийм 3 өрнөлд авч үзэж байна. Жишээ нь, БНХАУ-д нэгдүгээр түвшинд эдийн засгийн өсөлт нь 6.0 орчим хувь байх бол, хоёрдугаар түвшинд 2.5 орчим хувь, гуравдугаар түвшинд 0.2 хувь байна гэж тооцсон байсан. Гэтэл Японд нэгдүгээр түвшинд 1.5 орчим хувь байснаа хоёрдугаар түвшинд хасах руу орж, гуравдугаар түвшинд бүр -2.5 хувь болно гэж байна. Дэлхийн томоохон улс орнуудын 80 орчим хувийнх нь эдийн засаг хямарч, хасах үзүүлэлттэй болно гэж тооцсон байх жишээтэй.

-Манайд байдал ямар байх бол?

-Бид дээрх жишгээр тооцож үзэж байна. Нэгдүгээр өрнөлд манай ДНБ 2020 онд өмнөх оноос 1 нэгж хувиар буурч, 4.1 хувь байх төсөөлөл гарсан. Уул уурхайн томоохон хөрөнгө оруулалтууд үргэлжилж, төсвийн зарцуулалт өмнөх оноос тэлэх, цалингийн өсөлт болон тэтгэврийн зээлийг тэглэсэн, Засгийн газраас эдийн засгийг дэмжих арга хэмжээнүүд хэрэгжүүлэх гэж байгаагийн нөлөөгөөр өрхийн хэрэглээ нэмэгдэж, эдийн засгийн өсөлтийг тэтгэхээр байна.

Хоёрдугаар өрнөлд эдийн засгийн өсөлт өмнөх оноос 2.8 нэгж хувиар буурч, 2.3 хувь болох эрсдэл үүсэх бол, гуравдугаар өрнөлд дөнгөж 1.0 хувь орчимд хүрч, магадгүй хасах руу орох эрсдэл байгаа юм.

-Ийм амаргүй нөхцөлд тэгээд бид яах ёстой вэ?

-Ёс суртахуун, оюун санааны эв нэгдэл юу юунаас чухал байна. Ер нь коронавирусийн хямрал бүх дэлхий даяар бүх чиглэлд ШОК-ийн долгион илгээж байна. ШОК өөрөө өөрчлөлтийг эрж, хайж байна. Ёс суртахууны дэвшил, нийгмийн эв санааны нэгдлийг нэхэж байна.

Үүний тулд төр засаг ч, ард иргэд нь ч хичээх ёстой. Дэлхий дахиныг хямраасан, түгшээсэн, цочоосон энэ онцгой нөхцөлд Монгол хүн бүр өндөр ёс суртахуунтай, эв санааны нэгдэлтэй байж гэмээнэ хамтдаа бэрхшээлийг давж чадна.

Манай иргэд үүргээ ёсчлон биелүүлж, өөрийгөө, гэр бүлээ, орчин тойрноо аюулт вирусээс сэргийлж, хамгаалж чадаж байна. Энэ эв санааны нэгдмэл байдал маань ёс суртахууны дэвшил, соёл, хэвшил болон тогтоосой гэж хүсэж, уриалж байна.

Коронавирусийн дэгдэлт дэлхий нийтийн нэгэнт тогтсон дэг журамд ч өөрчлөлт оруулж байна. Коронавирусийн өмнөх дэлхий, дараах дэлхий гэсэн хоёр өөр дүр төрх бүрэлдэн бий болох нь. Ямар улс орон, ард түмэн байхаас үл хамаараад хүн төрөлхтөн нэг л завин дээр сууж яваа. Амьсгалж буй агаар минь нэг. Уух ус маань ч бидний оршин буй энэ л гарагийнх. Бид дэлхий гарагийн нэг л хөрс шороон дээр, хамтдаа амьдарч байна. Тэгэхээр дэлхийн үр сад болсон хүн бүр арьсны өнгө, шашин шүтлэг, хэл, соёлын ондоо байдлаасаа үл хамааран эв санааны нэгдэлтэй байх нь улам илүү амин чухал болж байгааг одоогийн энэ нөхцөл бидэнд маш сайн ойлгуулж байна.

“Хүн төрөлхтний хувь заяаны цогц нэгдэл” хэмээх үзэл санааг манай хөрш дэвшүүлсэн. Европт, АНУ-д ч нэг дэлхий, нэг эх орон гэсэн шүтэн барилдлага, эв санааны нэгдлийн үзэл санаа хүчтэй яригдах боллоо. Энэ үзэл санаа дэлхийн улс орон бүхэнд, түүний дотор хил залгаа оршин суугаа, эдийн засаг, нийгэм гээд бүх салбарын харилцааны хувьд харилцан гүнзгий шүтэлцээтэй аж төрж буй Монгол Улсын хувьд ч чухал юм.     

Эцсийн эцэст сонгууль хойшлуулах, эсэх асуудлаар хуулийн дагуу УИХ л шийдвэрээ гаргана

-Ерөнхийлөгч Х.Баттулга УИХ-ын ээлжит сонгуулийг хойшлуулах нь зүйтэй гэсэн уриалга гаргасан. Ерөнхий сайд болохоор хойшлуулах шаардлага алга байна гэж хэлсэн. Та ямар бодолтой байгаа вэ?

-Сонгуулийг хойшлуулах, эсвэл хойшлуулахгүй байх асуудлыг шинжлэх ухаанч тооцоо судалгаа, баримт нотолгоонд түшиглэж л ярих шаардлагатай. Үүний тулд нөгөө л 3 өрнөлдөө авч үзэх нь зөв гэж миний хувьд үзэж холбогдох байгууллагуудаар А, Б төлөвлөгөө бэлтгүүлж ажиллаж байна.

Нэгдүгээрт,  нөхцөл байдал хэвийн үргэлжилбэл хуулийн дагуу товлон зарласан хугацаандаа явуулах;

Хоёрдугаарт, эрсдэлтэй нөхцөл байдал үүсвэл тусгайлсан журам тогтоож товлосон хугацаандаа зохион байгуулах; Жишээ нь, БНСУ парламентын сонгуулиа 4-р сарын 15-нд хийхээр товлосон байсан. Гэтэл коронавирус тус улсын нутаг дэвсгэрт сүрхий тархсан. Гэсэн ч хойшлуулахгүй байхаар шийджээ. Харин сонгогчид саналаа өгөхдөө хоорондоо 3-5 метр зайд байх, санал авах байранд маск, ариутгалын бодис тавих, өндөр настан, өвчтэй хүмүүсийн гэрт нь, эмнэлэгт нь очиж саналыг нь авах зэргээр зохион байгуулахаар болсон байна. Энэ мэтээр олон улс оронд товлосон сонгуулиа хойшлуулах, эс хойшлуулах арга хэмжээ авч байна. Мөн зардал хэмнэсэн цахим хэлбэрээр явуулах хувилбарыг ч судалж байна.

Гуравдугаарт, онцгой нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд сонгуулийг хойшлуулах;

-Тэгээд энэ гурван хувилбараар авч үзэхэд ямархуу дүр төрх харагдаж байна вэ?

-УИХ-аас Сонгуулийн ерөнхий хороотой хамтран 3 өрнөлд дүгнэлт гаргаад байгаа. Яг өнөөгийн нөхцөл буюу вирус хүн амын дунд тархахгүй байх нөхцөлд сонгууль хойшлуулах шаардлага байхгүй гэсэн дүгнэлт гарсан. Гэхдээ үйл явдлын буюу үүссэн нөхцөл байдлын өрнөл цааш ямар байдлаар үргэлжлэх вэ гэдгээс хамаараад тухай тухайн үед нь шийдвэрээ гаргаад явна. УИХ аль ч нөхцөлд шийдвэр гаргах, зохион байгуулалт хийхэд бэлэн байна.

Ер нь бол Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 25-ын 1-д “улсын нийт нутаг дэвсгэрт буюу зарим хэсэгт нь оршин суугаа хүн амын амь нас, эрүүл мэнд, аж амьдрал, нийтийн аюулгүй байдалд шууд аюул учруулсан буюу учруулахуйц байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон” бол Онц байдал зарлаж болно гэж заасан. УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн 9.4-т Үндсэн хуулийн 25-ын 1, 2-т заасан онцгой нөхцөл бий болсон тохиолдолд ээлжит сонгуулийг хойшлуулж болно гэж хуульчилсан. Өөрөөр хэлбэл онц байдал зарласан тохиолдолд л УИХ-ын ээлжит сонгуулийг хойшлуулах нөхцөл бий болох юм. Одоогоор бид эрчимтэй урьдчилсан сэргийлэх нөхцөл байдалд ажиллаж, амьдарч байна. Өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан нь “онц байдал” биш. Зарлах эрх нь УИХ-д хадгалагддаг. Эцсийн эцэст сонгууль хойшлуулах, эсэх асуудлаар хуулийн дагуу УИХ л шийдвэрээ гаргана.  

                                    Эдийн засгийг 5.0 их наядаар дэмжих төлөвлөгөөг хаврын чуулганы эхэнд батална

-Хаврын чуулганаар ямар асуудлууд хэлэлцэх вэ?

-Чуулганаар хэлэлцэх асуудлын дараалал тогтоосон захирамж гуравдугаар сард гарсан. Түүнийг үзчихээрэй. Гэхдээ эхний ээлжинд коронавирусийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөөг сулруулах, үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан ажлын байрыг хадгалах, үйлдвэрлэгчид, бизнесийнхний дарамтыг багасгах, иргэдээ хямралд нэрвүүлчихгүй байх, эдийн засгаа дэмжих чиглэлийн хууль, тогтоомжийг яаралтай горимоор хэлэлцэн батална.

Өчигдөр Засгийн газраас Корона вирусийн үед иргэдийн эрүүл мэнд, орлогыг хамгаалах, ажлын байрыг хадгалах, эдийн засгийг идэвхжүүлэх багц арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар өргөн барилаа. Мөн хүнсний хангамжийг тогтвортой түвшинд байлгах, нөөц бүрдүүлэхийн тулд зарим бараа, бүтээгдэхүүнийг импортлох, тэдгээрийг гаалийн болон НӨАТ-аас чөлөөлөх хуулийн төслийг ХХААХҮ-ийн сайд Ч.Улаан өргөн барьсан.

Онцгой байдлын сан байгуулах, зарцуулалтыг ил тод тайлагнах, экспортыг дэмжих, банкны зээл төлөлт зэрэг асуудал, корона вирустэй тэмцэж буй ажлын нөхцөл, онцлог, үүсэж буй асуудалтай холбоотойгоор  эрүүл мэнд, ариун цэвэр, гамшгийн, төрийн хяналт шалгалтын гэх мэт хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлага үүсэж ч мэднэ.

-Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг дагалдаж олон хуульд өөрчлөлт орохоор байгаа. Тэдгээрийг хэлэлцэнэ биз дээ.

-Тэгэлгүй яахав. Хаврын чуулган маш их ачаалалтай ажиллана. Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг “амилуулж”, эрх зүйн хувьсгал хийх ажил энэ чуулганаар хэрэгжинэ.

Одоогоор Улсын Их Хурлын тухай, Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай, Шүүхийн тухай хуулиуд боловсруулагдаж, дуусаад байна. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн төсөл бэлэн болоод хэлэлцүүлэг хийгдэж байгаа. Засгийн газрын ХЭГ-ын тэргүүн дэд даргаар ахлуулсан ажлын хэсэг Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн төслийг боловсруулж байна.

                            УИХ-ын гишүүн дарга эрх мэдэлтэн биш, зөвхөн ард түмний элч,хууль тогтоогч л болно

-Хуулиудын гол үзэл баримтлалаас товч боловч дурдахгүй юу?

-Ярилцлагын маань хэмжээ дамжаа хэт томорчихгүй, танай сонин цааргалахгүй бол тэгье ээ.

Улсын Их Хурлын тухай хуулиар УИХ-ын гишүүд зөвхөн хууль тогтоогч болно. Өмнө нь хууль тогтоох, томилох-томилогдох, төсөв, санхүүгийн гээд 3 том эрхтэй байсан. Үндсэн хуулийн болон УИХ-ын тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр Сайдаар томилогдох эрх нь хязгаарлагдсан, та мэдэж байгаа. Сайд болон төрийн өндөр албан тушаалтнуудыг томилох эрхэд оролцож, дараа нь тэднээс хариу нэхэх байдал байсан, нуух хэрэггүй. Сонгуулийнх нь ажилд зүтгэсэн хүмүүсээ ажил албан тушаалд томилох гэж төв, орон нутийн төрийн байгууллагуудад дарамт үзүүлдэг байсан уу? Байсан. Одоо энэ байдал арилна. Бүхнийг мэдэгч, чадагч, тендерийг зохицуулагч, сангийн хөрөнгийг хуваарилагч, тэндээс хувь хүртэгч байх боломж хуулиар эцэслэгдэнэ. Энэ өөрчлөлтөөр УИХ-ын гишүүний суудал руу хувийн ашиг хонжоо, бүлэглэлийн эрх мэдэлд шунаж тэмүүлдэг байдал арилна. Хууль тогтоогч байж чадах мэдлэг, туршлагын шалгуур л чухал болно. Дээр нь ёс зүйн шалгуур нэмэгдэнэ. Хуульд УИХ-ын гишүүний ёс зүйн зарчмын талаар томоохон зохицуулалт туссан.

Шүүхийг хараат бус, шүүгчдийг шударга болгоход чиглэсэн чухал заалтууд Шүүхийн тухай багц хуулиудад тусаж байгаа. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн, Нийслэлийн, Хот, тосгоны эрх  зүйн байдлын тухай хуулиудаар Монгол Улс дэлхийн жишгээр хот, тосгонтой байх, суурин иргэншлийн жамаар хөгжих боломжийг бүрдүүлнэ. Улаанбаатарын энэ хонхорт шавж амьдрахгүй, эрүүл агаар, саруул орчин, шинэ хот тосгон руу тэмүүлэх нөхцөл бий болно.

Улс төрийн намын тухай хуульд сонгуульд ялсан Намын дарга нь Ерөнхий сайд байна гэдгийг албан ёсоор хуульчилна. УИХ-ын сонгууль маань Засгийн тэргүүнээ сонгох сонгууль болж өөрчлөгдөнө. Тэр хүний дэвшүүлсэн хөтөлбөр, бүрдүүлсэн багийг харж сонгогчид сонголтоо хийнэ. Хэн нь бидний төлөө, улсынхаа төлөө шударга, зөв ажиллах вэ гэдгийг ард түмэн шийдэх боломж бүрдэнэ. Тойрог, жалга, гудамж, хороолол даган мөнгө цацаж, ард түмнээ талцуулж, эдийн засгаа сүйрүүлж байдаг урьдын үзэгдэл арилах ёстой. Ингэж гэмээнэ эрх зүйн хувьсгалын тохироо, нөхцөл бүрдэж, нэмэлт өөрчлөлт маань амжилттай хэрэгжих юм.

Засгийн газар огцрох тухай асуудал байхгүй, эргэлзэх хэрэггүй

-Нэг зүйлийг асуухгүй бол болохгүй нь. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт тавдугаар сарын 25-наас хэрэгжихээр одоогийн Засгийн газар огцорч, шинэ Засгийн газар байгуулагдана гэж зарим хуульчид ярьсаар байна л даа…

-Мэдэж байж ярих хэрэгтэй шүү дээ. “Хүн мэдэхгүй юмныхаа дайсан нь болдог” гэсэн үг ч бий. Сонгууль дөхөхөөр улстөрждөг, талцал хагарал руу хөтөлдөг, үнэнийг гуйвуулж, өөртөө оноо наах гэж оролддог байдлаасаа салцгаая л даа.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийг бид баталсан. Тэнд бүх зүйл тодорхой байгаа. Өчигдөр Х.Нямбаатар гишүүн “Өдрийн сонин”-д энгийн жишээ, өмнөх туршлага дээр тулгуурлан маш ойлгомжтой тайлбарласан байна лээ.

Тухайлбал, таны асуусан асуудлаар Засгийн газрын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг хаврын чуулганаар шийднэ. Хуулийг батлахдаа дагаж мөрдөх хугацааг заана. Тэр өдрөөс Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт хэрэгжиж эхэлнэ гэсэн үг. Энэ хүртэл өмнөх хууль нь хүчин төгөлдөр хэвээрээ л байна.

1992 оны нэгдүгээр сарын 13-нд батлагдсан Монгол Улсын шинэ Үндсэн хуульд дагаж мөрдөх хугацааг 2-р сарын 12-ноос гэж заасан. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн, Улсын Их Хурлын, Засгийн газрын гээд олон хууль дараа нь батлагдсан. УИХ-ын сонгууль 1992 оны зун болж, Засгийн газар наадмын дараа бүрдэж, Ерөнхийлөгч 1993 онд тангаргаа өргөж байсан шүү дээ. Хууль гадарладаг, бага ч болов доторлодог хүн бол үүнийг мэднэ дээ.

Ер нь нэг зүйлийг хэлэхэд улстөржиж, талцаж суух цаг одоо биш. Эв санаа нэгтэй байж, хөгжил дэвшил, цэгцрэх сайн зүг рүү хамтдаа зорих цаг ирсэн. Энэ бол Монголын ирээдүйн эрх ашиг гэдгийг давтаж хэлье.

-Тэгэхээр Засгийн газар тавдугаар сард огцрох асуудал байхгүй гэсэн үг үү?

-Байхгүй. Эргэлзэх хэрэггүй.

-Танд баярлалаа.

Б.Номин “ӨНӨӨДӨР” сонин 2020.04.03